- ARTIKEL
Vragen rond aankoopveehouderijen blijven
De nieuwe Maatregel gerichte aankoop en beëindiging veehouderijbedrijven vervangt de Maatregel Gerichte Opkoop. Marten Visser legt uit en plaatst kanttekeningen.
Afgelopen 10 mei maakte de minister van Natuur en Stikstof twee conceptregelingen bekend voor consultatie. Het gaat om de Landelijke beëindiging veehouderijbedrijven (Lbv) en de Maatregel gerichte aankoop en beëindiging veehouderijbedrijven (MGA). Tot 12 juni 2022 kan iedereen hierop reageren, voordat ze definitief van kracht worden. Per 1 juli 2021 zijn de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) en bijbehorend Besluit stikstofreductie en natuurverbetering, en ook de bijbehorende ministeriële regeling, in werking getreden. In deze Wsn is het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering aangekondigd. Het rijk ontwikkelt dit programma met provincies en andere bestuursorganen om zoveel mogelijk veehouderijbedrijven te bewegen over te gaan tot beëindiging. De regeling Lbv wordt rechtstreeks uitgevoerd door het ministerie; aanmelding is op basis van vrijwilligheid. De regeling wordt hier verder niet besproken. Voor de MGA worden bedrijven benaderd door de provincies. Aanmelding is ook op basis van vrijwilligheid, maar in bepaalde situaties kan medewerking worden afgedwongen.
De voorloper van de MGA was de Maatregel Gerichte Opkoop (MGO). Die is tot op heden niet erg succesvol gebleken. Daarom zijn in de MGA een aantal aanpassingen gedaan. Zo is het uitgangspunt van de MGA een gebiedsgerichte aanpak. Het Rijk en de provincies stellen samen met gemeenten en waterschappen per gebied de doelen vast. De provincies voeren deze doelen dan uit. Het gaat daarbij om de Natura 2000-gebieden die getroffen worden door een teveel aan stikstof. De aanpak behelst een totaalpakket van maatregelen die leiden tot een beperking van de stikstofdepositie in het gebied. Het gaat dan om innovatie, verplaatsing, extensivering, omschakeling of beëindiging van de stikstofemissie om deze vanuit de bedrijfslocaties sterk te verminderen of geheel te beëindigen. Bij bedrijfslocaties waar die gelegenheid niet wordt benut, kan dwingend ingegrepen worden. Ook het begrip ‘piekbelaster’ is gewijzigd. Volgens de MGO was dat een veehouderijbedrijf dat is gevestigd binnen een afstand van 10 kilometer van een overbelast Natura 2000-gebied. De MGA daarentegen richt zich op de 2 procent grootste piekbelasters per overbelast stikstofgevoelig Natura 2000-gebied. Dit op basis van totale stikstofdepositie op dat gebied.
Onduidelijk is wat er met verkochte grond van boeren mag gebeuren
Het betreft de totale stikstofdepositie (in mol per jaar) die wordt veroorzaakt door een veehouderij op alle hectares van dat overbelaste stikstofgevoelige Natura 2000-gebied, voor zover gelegen binnen 25 kilometer van de veehouderij. Een veehouderijwordt in het kader van deze regeling als piekbelaster beschouwd en komt in aanmerking voor beëindiging op grond van deze regeling wanneer de (totale) stikstofdepositie veroorzaakt vanuit deze veehouderij op een stikstofgevoelig Natura 2000-gebied meer bedraagt dan de drempelwaarde vastgesteld in een bijlage bij de regeling. De regeling voor ‘stoppers’ is ook aangepast. Onder de MGO was het niet toegestaan dat de stoppende veehouder op een andere locatie weer een veehouderij zou opstarten.
In de MGA is dit wel mogelijk, voor zover de productierechten van de over te nemen vestiging niet meer bedragen dan de huidige productierechten. Bovendien moet worden voldaan aan de actuele eisen van het Besluit emissiearme huisvesting. De provincies zijn niet verplicht om de bedrijfslocaties over te nemen. Het is wel mogelijk maar ook andere aanwendingen van locatie en grond zijn mogelijk. Er is dus ook geen verplichting voor veehouders om deze gronden aan te bieden aan de provincies en andere overheden. Het totale budget voor de regeling bedraagt 250 miljoen euro. Gezien het grote aantal bedrijven dat in aanmerking komt, lijkt dit een wel erg mager bedrag. In de toelichting bij het voorstel wordt aangegeven dat het kabinet voornemens is om tot aan 2030 7,5 miljard euro aan te wenden voor de uitkoop van veehouderijbedrijven. Dit laatstgenoemde bedrag is bestemd voor de regeling MGA en de regeling Lbv. Niet aangegeven is hoeveel er naar de afzonderlijke regelingen zal gaan. De minister heeft zich eerder uitgelaten over mogelijke fiscale ondersteuning om de ondernemers die gebruik maken van deze regeling te behoeden voor enorme belastingclaims. Deze belastingclaims zouden er mogelijk voor kunnen zorgen dat sommige veehouderijbedrijven niet kunnen deelnemen aan deze regeling. Men mag namelijk niet vergeten dat beëindiging inhoudt dat de leningen aan financiële instellingen zullen moeten worden afgelost. In tegenstelling tot de Lbv is in de MGA niet opgenomen dat er sprake is van overheidsingrijpen waardoor er geen ruimere toepassing kan zijn van bijvoorbeeld een fiscale herinvesteringsreserve.
Naar mijn mening is de regeling zeker niet ‘robuust’, zoals aangegeven in de aankondiging. Over met name het laatste, de financiële en fiscale invulling, moet meer duidelijkheid komen. Verder is een belangrijke vraag niet beantwoord: wat kan en mag de veehouder met de grond die overblijft en geen landbouwgrond meer is? Kan het bijvoorbeeld worden aangemerkt als multifunctionele grond en geschikt worden gemaakt voor het opwekken voor hernieuwbare energie? Zulke vragen kunnen misschien opgelost worden als de regeling als een Noodmaatregel wordt aangemerkt, waardoor er meer ruimte komt voor invulling.
Disclaimer
De informatie in de artikelen heeft een signalerend karakter, is niet bedoeld als advies en de ontvanger/gebruiker kan hieraan geen rechten ontlenen.Ondanks de zorgvuldige samenstelling van de inhoud van deze artikelen kan Nettax BV geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, direct dan wel indirect, ten gevolge van eventuele fouten, vergissingen of onvolledigheden van de aangeboden informatie. De artikelen kunne verwijzen naar andere websites en andere bronnen.
Dit artikel is geplaatst op 31 maart 2023
De informatie in de artikelen heeft een signalerend karakter, is niet bedoeld als advies en de ontvanger/gebruiker kan hieraan geen rechten ontlenen. Tekst: Ondanks de zorgvuldige samenstelling van de inhoud van deze artikelen kan Nettax BV geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, direct dan wel indirect, ten gevolge van eventuele fouten, vergissingen of onvolledigheden van de aangeboden informatie. De artikelen kunnen verwijzen naar andere websites en andere bronnen.
